De winst van 'Blue Monday'

De winst van Blue Monday
Blue Monday? "Onzin, puur commercie!" roept de een. "Nou... als ik het aantal sombere mensen om mij heen zie, dan zit er toch wel een kern van waarheid in!" formuleert een ander wat misschien wat voorzichter. Volgens mij kan 'Blue Monday' een van de meest waardevolle dagen in iemands leven zijn!

Commercieel uitgebuit
Jaarlijks wordt de derde maandag van het jaar 'Blue Monday' genoemd; de meest deprimerende dag van het jaar. Het 'Blue' uit blue Monday komt van 'to feel blue', ofwel: depressief zijn. De historie van deze dag gaat terug tot 2005. In dat jaar presenteerde professor Cliff Annall de uitkomsten van een vergelijkend onderzoek waaruit bleek dat deze derde maandag van het jaar dus als de meest deprimerende dag werd ervaren. In 2010 schijnt deze professor echter aangegeven te hebben dat het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van reisbureau Sky Travel. De weenschappelijke vergelijking blijkt niet te kloppen.

Kern van waarheid
Toch schijnt het er wel een soort van kern van waarheid te zitten in deze conclusie. Niet wat betreft deze concrete maandag maar wel de periode van het jaar:

• de dagen rondom de jaarwisseling en begin januari zijn qua weer vaak sombere en donkere dagen;
• de goede voornemens blijken toch niet uitvoerbaar;
• de 'euforie' van een nieuw jaar vervliegt en het leven van alle dag is even zwaar dan voorheen
• de periode van feestdagen is achter de rug.

Hoewel het onderzoek niet juist is, valt er over het begrip of gevoel dus wel een en ander te zeggen. en dat brengt anderen er toe om er juist een vrolijke dag van te maken en oppeppende activiteiten te organiseren:

• glimlach (een glimlach maakt gelukkig);
• luister naar muziek of sport;
• wandel om het hoofd leeg te maken.

Maar… ontken je daarmee niet dat er wellicht toch echt wel een probleem is…

Een andere, rijke benadering
Hoewel 'Blue Monday' als concrete dag wellicht niet bestaat, je zou daar wel de winterperiode voor kunnen typeren. Waar door minder zon, grijsheid en lagere temperaturen de schepping in z'n vertraging schiet en afremt blijven wij desondanks rennen en negeren wij daarmee als 'verlichte' mensen het seizoenSritme, totdat…wij als (westerse) verlichte mensen keihard door en ontkennen we het seizoenritme. Zo'n 'blue' gevoel is echter pas echt serieus wanneer het zich langer aanhoudt dan bijvoorbeeld die ene maandag… wanneer interesses afnemen, droefheid en somberheid overweldigender worden, je minder zin hebt met de kids te spelen (als je de kinderzegen hebt ontvangen).

Blue Monday zou dus best een dag van 'nationale bezinning' kunnen zijn. In ieder geval voor ieder persoonlijk een dag van bezinning. Je zou daarin de volgende dingen kunnen meenemen en overdenken

• welke verwachtingen heb ik van het leven? Zijn dat ook reële en realistische verwachtingen?
• wie of wat maakt mij gelukkig
• waar leef ik voor? Voor wie leef ik?
• wie of wat stelt mij teleur in het leven?
• wie of wat heb ik nodig om gelukkig te zijn?

Het zijn vragen die in het kader van zingeving aangeduid worden als het 'het spirituele ik'; wat drijf je en wat geeft zin en kleur aan je leven. Dus niet zozeer of en hoe ik de dag doorkom (fysiek). Ook niet of ik zin in vandaag heb (psychisch, zeker niet onbelangrijk) maar vooral ook wat voor mij de zin is van vandaag.

En dan kan er veel zijn dat ons teleurstelt. En dan kan het woord 'teleurstelling' een heel verzachtend woord zijn omdat er voorvallen en ervaringen kunnen zijn die ons diep en intens raken, verdriet doen, pijn veroorzaken, verscheuren… Graag staan we daar heel kort bij stil en gaan we zoeken naar oplossingen:

• een halfvol glas in plaats van een halfleeg glas;
• een krachtterm, misschien een vloek…
• we sluipen stilletjes weg omdat wij het ook niet weten;
• we nemen betrokkenen niet meer serieus omdat zijn verstand en gevoelens door de situatie zijn aangedaan, we richten ons op de omstanders;
• we zoeken naar praktische afleiding, concrete dingen om op te pakken;
• we constateren ongeloof en adviseren maar veel te bidden.

Niet alle 'oplossingen' zijn slecht… Maar kunnen wij, net als in de Bijbel de vrienden van Job, in tijden van lijden, pijn en verdriet:

• stil zitten;
• stil luisteren (is anders dan horen)
• zien (is anders dan kijken)
• vol compassie vragen (is anders dan praten)

Dat betekent wel dat wij weten wat onze vrienden raakt, wij ze weten te vinden, dat wij de tijd nemen (niet op horloge kijken of na 10 minuten ene kuchje en ander onderwerp aansnijden), dat… Dat wij het wel weten. Dat er gedachten en antwoorden op onze tong liggen maar wij ze in alle bescheidenheid inslikken… Wat weten wij…

Judith Herzberg (geboren 1934, een Nederlands toneelschrijfster) schreef het volgende gedicht over een ziekenbezoek:
   Mijn vader had een lang uur zitten zwijgen bij mijn bed.
    Toen hij zijn hoed had opgezet|
    zei ik, nou, dit gesprek
    is makkelijk te resumeren.
    Nee, zei hij, nee toch niet,
    je moet het maar eens proberen.

Het raakte mij diep! Ook ik denk te snel in oplossingen. Ga bellen, hulp zoeken, ga… Fout? Sta eerst eens stil bij de ruwe en rauwe werkelijkheid van iemands leven. Van je eigen leven. Zwijg vooreerst! Ik kom er eerlijk voor uit: ik geloof dat ik het niet zou kunnen. In deze blog daarom bewust geen oplossing. Geen richting. Maar stilzitten, stil worden, stil zijn, er zijn.. Het kan heel veel pijn en leed voorkomen en verzachten. Echt aandacht voor elkaar. Echt elkaar zien. Wat kan één zo'n dag ineens betekenisvol zijn in iemands leven.

En als het om mijzelf gaat?!
Maar ook als het om jezelf gaat. Kun je stilzitten en je pijn doorvoelen of ren je weg bij teleurstellingen en tegenslagen? Kun je aangeven waar en waarom die pijn zo bij je binnenkomt of laat je geen pijn toe en vlucht je in ….? Sta eens stil, zit eens stil, wees eens stil. Voel, zie, hoor en ervaar… Ik ga niet zeggen dat ik het kan. Ik kan wel zeggen dat ik het gedaan heb.